Κοιτάζω τις φωτογραφίες από τα βασανιστήρια που κάμουν στους Ιρακινούς οι Αμερικάνοι κατακτητές. Μια πυραμίδα από γυμνά κορμιά με κουκούλες στοιβαγμένα σαν σακιά το ένα πάνω στο άλλο - κι από πίσω τους δυο βασανιστές που γελάνε. Η μία είναι γυναίκα - κι όμως γελάει. Μια άλλη «επιθεωρεί» γυμνούς Ιρακινούς - κι αυτή γελάει. Άνθρωποι που ξεφτιλίζουν την ιερή γυμνότητα των ανθρώπων. Ένας στρατιώτης (βρετανός, λένε) κατουράει πάνω σε έναν γυμνό σιδεροδέσμιο με κουκούλα. Ένας δεσμώτης ντυμένος με μαύρη κουκούλα και τα καλώδια του ηλεκτροσοκ. Μοιάζει με Ερινύα - μα δεν έχω δει ποτέ μου Ερινύες.
Κάτι μου θυμίζουν αυτές τις εικόνες - σε ένα σκοτεινό δωμάτιο στο Πράδο, οι Μαύροι Πίνακες του Γκόγια - οι τοίχοι από το Σπίτι του Κουφού. Στον καιρό του είπανε πώς ήτανε τα φαντάσματα ενός άρρωστου γέρου. Είχαν λάθος: ο Γκόγια ζωγράφιζε το μέλλον μας.
Ποιος κατουράει πάνω στους αιχμαλώτους; Μα οι φονιάδες Αμερικάνοι - όχι εμείς. Πάντοτε οι φονιάδες ήσαν κάποιοι μακριά από εμάς: οι Αθηναίοι σφάζανε τους Μηλίους, οι καθολικοί κάνανε τις Σταυροφορίες και την Ιερή Εξέταση, οι Ναζί καίγανε τους Εβραίους και τους Τσιγγάνους, οι στρατοκράτες του Ισραήλ μακελεύουν τους Παλαιστινίους, οι κακοί επιστήμονες φτιάξανε την Ατομική Βόμβα, οι ασυνείδητοι επιστήμονες φτιάξανε το Τσέρνομπιλ, οι μακρινοί Αμερικάνοι βομβαρδίζουν, σκοτώνουν, σκλαβώνουν. Εμείς τι φταίμε - εμείς βάζουμε συναγερμό στο σπίτι, βλέπουμε τηλεόραση, παραγγέλνουμε πίτσα, χειροκροτούμε.
Είναι στ’ αλήθεια βολική η εκ του ασφαλούς επαναστατική ρητορική: να βρίζεις τους Αμερικάνους, τον πολιτισμό της Δύσης, τις ατομικές βόμβες, τις πολυεθνικές εταιρίες που πουλάνε τα όπλα - και την ίδια ώρα να είσαι ένα αναπόσπαστο κομμάτι ετούτου του πολιτισμού, να τοκίζεις τα λεφτά σου στη μπίζνα ετούτων των πολέμων, να επενδύεις την ευημερία σου, την εξασφάλιση της ζωής σου, την υγεία σου και την σύνταξή σου, το μέλλον των παιδιών σου ακριβώς σε αυτό το αξιακό σύστημα στο οποίο εναντιώνεσαι. Να φωνάζεις χορτάτος «φονιάδες των λαών αμερικάνοι», να κατεβαίνεις σε σαββατιάκες πορείες, να γράφεις πύρινα άρθρα ή και βιβλία, και συνάμα να διεκδικείς μέχρι τελευταίας σταγόνας, ως κεκτημένο δικαίωμα, την ευημερία που εξοικονομούν για την Δύση οι πόλεμοι ετούτων των φονιάδων.
Ωστόσο ο Γκόγια σε εκείνους τους σκοτεινούς τοίχους έψαυσε μια ανομολόγητη αλήθεια – κι αυτό συμαίνει πως οι διαφημίσεις της κόκα κόλα λένε ψέματα. Δεν συνυπάρχουμε όλοι στον ίδιο κόσμο: όσοι γεννηθήκαμε στη Δύση ζούμε είκοσι χρόνια περισσότερα από τους Ινδούς και σαράντα περισσότερα από όσους γεννιούνται στην υποσαχάρια Αφρική. Τέσσερα στα δέκα από τα παιδιά μας είναι παχύσαρκα’ έξι στα δέκα από τα παιδιά που μεγαλώνουν στην Νότια Ασία είναι λιποβαρή. Στον καθένα από το ένα δισεκατομμύριο των Ινδών αντιστοιχούν εξακόσια δολάρια το χρόνο’ στον καθένα από εκατό εκατομμύρια των Νιγηριανών αντιστοιχούν τριακόσια’ στον καθένα από τα εξήντα των Αιθιόπων αντιστοιχούν εκατόν είκοσι. Θρεφόμαστε από την πείνα των άλλων και δεν θέλουμε να ξέρουμε περισσότερα. Μήπως μας βολεύουν οι φονιάδες Αμερικάνοι;
Να μια πικρή διερώτηση: τι θα ήμασταν έτοιμοι να χαλαλίσουμε από το παρόν που ζούμε και από το μέλλον που προσδοκούμε προκειμένου να είμαστε λιγότερο φονιάδες; Θα χαλαλίζαμε το ένα από τα δύο αυτοκίνητά μας για να αγοραστεί ένα ζευγάρι παπούτσια για το ένα δισεκατομμύριο της γης που ζει με ένα Ευρώ τη μέρα; Θα χαλαλίζαμε τρία χρόνια από το προσδόκιμο της επιβίωσής μας για να ζούσαν τρία χρόνια περισσότερα τα εκατομμύρια των παιδιών που πεθαίνουν από δυσεντερία; Νομίζω πως ξέρουμε την απάντηση - κι ας μην την προφέρουμε.
Αμερικάνοι τα καταφέρατε καλά: το κάματε μεθοδικά, οργανωμένα, με πλάνο συναίνεσης αλάθητο και σκοπούμενο κοινό κατάλληλο, έτοιμο για όλα. Προχωρήστε: είστε φονιάδες μα είμαστε μαζί σας. Μπορείτε να μας μοιράσετε μπλουζάκια με το σήμα της ειρήνης και τον Χριστό του Βελάσκεθ. Αυτοί που κατουράμε κατάστηθα τους αιχμαλώτους είμαστε εμείς.
Κάτι μου θυμίζουν αυτές τις εικόνες - σε ένα σκοτεινό δωμάτιο στο Πράδο, οι Μαύροι Πίνακες του Γκόγια - οι τοίχοι από το Σπίτι του Κουφού. Στον καιρό του είπανε πώς ήτανε τα φαντάσματα ενός άρρωστου γέρου. Είχαν λάθος: ο Γκόγια ζωγράφιζε το μέλλον μας.
Ποιος κατουράει πάνω στους αιχμαλώτους; Μα οι φονιάδες Αμερικάνοι - όχι εμείς. Πάντοτε οι φονιάδες ήσαν κάποιοι μακριά από εμάς: οι Αθηναίοι σφάζανε τους Μηλίους, οι καθολικοί κάνανε τις Σταυροφορίες και την Ιερή Εξέταση, οι Ναζί καίγανε τους Εβραίους και τους Τσιγγάνους, οι στρατοκράτες του Ισραήλ μακελεύουν τους Παλαιστινίους, οι κακοί επιστήμονες φτιάξανε την Ατομική Βόμβα, οι ασυνείδητοι επιστήμονες φτιάξανε το Τσέρνομπιλ, οι μακρινοί Αμερικάνοι βομβαρδίζουν, σκοτώνουν, σκλαβώνουν. Εμείς τι φταίμε - εμείς βάζουμε συναγερμό στο σπίτι, βλέπουμε τηλεόραση, παραγγέλνουμε πίτσα, χειροκροτούμε.
Είναι στ’ αλήθεια βολική η εκ του ασφαλούς επαναστατική ρητορική: να βρίζεις τους Αμερικάνους, τον πολιτισμό της Δύσης, τις ατομικές βόμβες, τις πολυεθνικές εταιρίες που πουλάνε τα όπλα - και την ίδια ώρα να είσαι ένα αναπόσπαστο κομμάτι ετούτου του πολιτισμού, να τοκίζεις τα λεφτά σου στη μπίζνα ετούτων των πολέμων, να επενδύεις την ευημερία σου, την εξασφάλιση της ζωής σου, την υγεία σου και την σύνταξή σου, το μέλλον των παιδιών σου ακριβώς σε αυτό το αξιακό σύστημα στο οποίο εναντιώνεσαι. Να φωνάζεις χορτάτος «φονιάδες των λαών αμερικάνοι», να κατεβαίνεις σε σαββατιάκες πορείες, να γράφεις πύρινα άρθρα ή και βιβλία, και συνάμα να διεκδικείς μέχρι τελευταίας σταγόνας, ως κεκτημένο δικαίωμα, την ευημερία που εξοικονομούν για την Δύση οι πόλεμοι ετούτων των φονιάδων.
Ωστόσο ο Γκόγια σε εκείνους τους σκοτεινούς τοίχους έψαυσε μια ανομολόγητη αλήθεια – κι αυτό συμαίνει πως οι διαφημίσεις της κόκα κόλα λένε ψέματα. Δεν συνυπάρχουμε όλοι στον ίδιο κόσμο: όσοι γεννηθήκαμε στη Δύση ζούμε είκοσι χρόνια περισσότερα από τους Ινδούς και σαράντα περισσότερα από όσους γεννιούνται στην υποσαχάρια Αφρική. Τέσσερα στα δέκα από τα παιδιά μας είναι παχύσαρκα’ έξι στα δέκα από τα παιδιά που μεγαλώνουν στην Νότια Ασία είναι λιποβαρή. Στον καθένα από το ένα δισεκατομμύριο των Ινδών αντιστοιχούν εξακόσια δολάρια το χρόνο’ στον καθένα από εκατό εκατομμύρια των Νιγηριανών αντιστοιχούν τριακόσια’ στον καθένα από τα εξήντα των Αιθιόπων αντιστοιχούν εκατόν είκοσι. Θρεφόμαστε από την πείνα των άλλων και δεν θέλουμε να ξέρουμε περισσότερα. Μήπως μας βολεύουν οι φονιάδες Αμερικάνοι;
Να μια πικρή διερώτηση: τι θα ήμασταν έτοιμοι να χαλαλίσουμε από το παρόν που ζούμε και από το μέλλον που προσδοκούμε προκειμένου να είμαστε λιγότερο φονιάδες; Θα χαλαλίζαμε το ένα από τα δύο αυτοκίνητά μας για να αγοραστεί ένα ζευγάρι παπούτσια για το ένα δισεκατομμύριο της γης που ζει με ένα Ευρώ τη μέρα; Θα χαλαλίζαμε τρία χρόνια από το προσδόκιμο της επιβίωσής μας για να ζούσαν τρία χρόνια περισσότερα τα εκατομμύρια των παιδιών που πεθαίνουν από δυσεντερία; Νομίζω πως ξέρουμε την απάντηση - κι ας μην την προφέρουμε.
Αμερικάνοι τα καταφέρατε καλά: το κάματε μεθοδικά, οργανωμένα, με πλάνο συναίνεσης αλάθητο και σκοπούμενο κοινό κατάλληλο, έτοιμο για όλα. Προχωρήστε: είστε φονιάδες μα είμαστε μαζί σας. Μπορείτε να μας μοιράσετε μπλουζάκια με το σήμα της ειρήνης και τον Χριστό του Βελάσκεθ. Αυτοί που κατουράμε κατάστηθα τους αιχμαλώτους είμαστε εμείς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου